ประวัติพระธาตุดอยแก้ว พระธาตุดอยแก้ว ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก ของหมู่บ้านสบทราย หมู่ที่ ๗ ตําบลเชียงม่วน อําเภอ เชียงม่วน จังหวัดพะเยา เป็นที่เคารพสักการะของประชาชนในหมู่บ้าน และหมู่บ้านใกล้เคียง มีประเพณี สรงน้ําพระธาตุเป็นประจําทุกปี โดยราษฎรหมู่บ้านใกล้เคียงคือ บ้านหลวง บ้านปิน บ้านกลาง บ้านไชย สถาน บ้านหล่ายทุ่ง บ้านท่าม่าน เป็นต้น
จากตํานานในใบลานที่บันทึกไว้ กล่าวว่า ยังมีดอยลูกหนึ่งชื่อว่า ดอยกองหิน มีลําห้วยหนึ่งชื่อว่า ห้วยทรายขาว อยู่ใกล้กับดอยกองหิน เก้าร้อยวา อยู่ทางทิศตะวันออกของดอยกองหิน หันหน้าไปสู่ดอย เจียงวู หางดอยหันไปทางทิศใต้ มีลําห้วยสายหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของดอย น้ำไหลไปทางทิศใต้ ในขณะนั้นพระพุทธเจ้า กําลังทรมานตน วันนั้นมีพระมหาเถระเจ้าองค์หนึ่งชื่อว่า อุปปะ นันทะ ปุสสะ ได้มาสังเกตดูดอยดังกล่าว หลังจากพระพุทธเจ้า ได้ปรินิพพานได้นานร้อยปี มีพระอรหันต์ ๙ องค์ เอาพระ ธาตุของพระพุทธเจ้ามาอยู่ที่นั้นได้ ๙ พรรษา ก็มารู้ว่าอายุแห่งตนจะดับสิ้นพระชนม์จึงได้เอาแก้วมาทํา ขวดไห ใส่พระธาตุพระพุทธเจ้าแล้วขุดหลุม เอาดินเอาทรายมาถมสูง ๙ วา ต่อมามีพญาอินตานําดอกบัว คํามาไว้ในหลุมนั้น มีรูเหมือนดั่งรูปเต่าที่ดอยกองหิน ดังกล่าวนี้
ในปี พ.ศ. ๒๕๒๒ มีพระอาจารย์เจ้าชื่อ พระธรรมชัย อยู่ที่อําเภอเชียงคํา จังหวัดพะเยา ได้มาเป็น ประธานร่วมกับประชาชน พ่อค้าคหบดี และข้าราชการในอําเภอเชียงม่วน ร่วมกันบริจาคทรัพย์สิน ก่อสร้างพระธาตุขึ้นที่ดอยกองหิน ๑ องค์ มีฐานกว้าง ๒๐ เมตร สูงประมาณ ๒๐ เมตร และตั้งชื่อว่า พระ ธาตุดอยแก้ว ทุกปีในวันเพ็ญเดือน ๖ เหนือ จะมีประเพณีทําบุญตักบาตรจนถึงปัจจุบัน ประวัติพระธาตุดอยแก้วดังกล่าวนี้ ฉบับตัวจริงเป็นหนังสือพื้นเมืองล้านนา เขียนไว้กับใบลาน ถ่ายทอดกันมาไม่รู้สักกี่ครั้ง จนสุดท้ายเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๗ ได้มีสามเณรจันทร์ กองแก้ว วัดหลวง ตําบลเชียงม่วน อําเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา เป็นคนเขียนตํานาน ไว้กับใบลาน 5 ใบ และดาบตํารวจ เลือน ไชยกลาง ผู้แปลจากใบลาน
ในปีพุทธศักราช ๒๕๕๔ คณะสงฆ์และคณะศรัทธาพระธาตุดอยแก้ว นําโดย พระศิทธิเชษฐ์ สิริภทฺโท และคุณบรรเลง คุณอภิญญา อภิธนบาล พร้อมด้วยคณะศรัทธาบ้านสบทรายทุกหลังคาเรือน สาธุชนทั่วสารทิศ ได้พร้อมใจกันสร้างวิหาร ๔ ห้อง เพื่อทดแทนวิหารหลังเก่า ที่ชํารุดทรุดโทรมตามกาลเวลา
ติดตามไอทีน่ารู้ได้ตามลิงก์ด้านล่างนี้เลยครับ… [เราจะให้คำปรึกษาได้ในช่วงเวลาประมาณ 21.00 – 23.00 น. ] [ในช่วงที่ไม่ติดภารกิจเร่งด่วน….] ช่อง You Tube ไอทีน่ารู้ : https://www.youtube.com/channel/UCcIf… แฟนเพจ: https://www.facebook.com/itnaru ไลน์ ID : @jbm2546k หรือ http://line.me/ti/p/%40jbm2546k ทวิตเตอร์ : https://twitter.com/ItNaroo